ورق آلومینیوم آجدار چیست؟ بررسی ویژگی ها، انواع و کاربردهای آن

یکی از ورق های فلزی پر کاربرد در صنایع مختلف، ورق آلومینیومی آجدار است. اگر قصد خرید این ورق را دارید؛ یا می خواهید بدانید «ورق آلومینیوم آجدار چیست؟» تا پایان این مقاله همراه ما باشید. در این مقاله، به معرفی ورق آجدار آلومینیومی و بررسی نحوه تولید، ویژگی ها، انواع و کاربردهای آن می پردازیم.

عناوین

• ورق آلومینیوم آجدار چیست؟

• آلیاژهای مورد استفاده در تولید ورق های آجدار آلومینیومی

• نحوه تولید ورق آلومینیوم آجدار

• انواع ورق های آجدار آلومینیومی

• کاربردهای ورق آلومینیوم آجدار

• مزایای ورق آلومینیوم اجدار

• ابعاد و وزن ورق آلومینیوم آجدار

ورق آلومینیوم آجدار چیست؟

ورق آجدار، آج یا اشکال برجسته ای روی سطح خود دارد؛ که باعث ایجاد اصطکاک بالای آن می شود. به همین دلیل به ورق آجدار، ورق بدون لغزش یا ورق برجسته نیز می گویند. این ورق از جمله ورق های نورد گرم است؛ و از فلزات مختلفی مانند آلومینیوم در ساخت آن استفاده می شود. از پرکاربردترین ورق های آجدار، ورق آلمینوم آجدار (Ribbed aluminum sheet) است. این ورق با توجه به کاربرد، در دو نوع رنگی و بی رنگ و سایزهای مختلفی تولید می شود.

آلیاژهای مورد استفاده در تولید ورق های آجدار آلومینیومی

در صنایع مختلف، از دو نوع آلیاژ آلومینیوم استفاده می شود:

آلیاژ آلومینیوم ریختگی

از این آلیاژ به دلیل سیالیت بالا، برای تولید قطعات به روش ریخته گری استفاده می شود. این نوع آلیاژ آلومینیوم با توجه به استانداردهای مختلف، به 9 گروه تقسیم بندی می شود.

آلیاژ آلومینیوم کارپذیر

از این آلیاژ آلومینیوم، برای تولید مقاطع مختلف از جمله پروفیل ها و ورق ها و مخصوصا ورق آلومینیوم آجدار استفاده می شود. آلیاژ آلومینیوم کارپذیر، دارای 8 گروه از 1000 تا 8000 است. گروه 1000 آلومینیوم خالص است؛ و هیچ آلیاژی ندارد. گروه 2000 تا 8000 دارای آلیاژهای مختلف با خواص و کاربردهای گوناگونی هستند، که در تولید ورق های آلومینیوم آلیاژی کاربرد دارند. به همین دلیل به آلیاژهای کارپذیر گروه 2000 تا 8000، ورق آلومینیوم آلیاژی نیز گفته می شود.

نحوه تولید ورق آلومینیوم آجدار

در تولید ورق آجدار آلومینیومی از استانداردهای بین المللی ASTM B 209M و BS 1470iاستفاده می شود. این ورق به صورت مستقیم تولید نمی شود؛ و طی انجام فرآیندی روی ورق آلومینیوم آلیاژی به دست می آید. یعنی ابتدا ورق آلومینیوم معمولی تولید می شود. سپس آن را آجدار می کنند. به این ترتیب، تولید ورق آلومینیوم آجدار، دو مرحله دارد:

تولید تختال آلومینیوم: ابتدا عناصر آلیاژی مورد نیاز را به شمش آلومینیوم مذاب اضافه می کنند؛ تا آلیاژ نهایی مذاب به دست آید. سپس، آلیاژ نهایی مذاب را به وسیله دستگاه های کوانتومتری کنترل می کنند. پس از کنترل، مواد مذاب به شکل تختال در قالب های عمودی با ابعاد مشخص، ریخته می شود. و در آخر پس از منجمد شدن تختال، آن را از قالب خارج می کنند. به این ترتیب، تختال آلومینیوم با آنالیز شیمیایی مورد نظر به دست می آید.

تولید ورق آلومینیومی آجدار: در این مرحله، با استفاده از تختال آلومینیوم، به راحتی ورق آجدار آلومینیومی تولید می شود. زیرا فلز آلومینیوم نسبت به دیگر انواع فلز، انعطاف پذیری بالایی دارد. ابتدا تختال های آلومینیوم حرارت داده می شوند. سپس تختال ها طی فرآیند نورد گرم، تحت فشار غاطتک ها قرار می گیرند. به این ترتیب، با کاهش ضخامت تختال ها، طول آن ها افزایش پیدا می کند. این فرآیند تا رسیدن تختال ها به ضخامت مورد نظر، ادامه می یابد. سپس، با انجام نورد سرد و عبور ورق های آلومینیوم تولید شده از غلطک های طرح دار، ورق آلومینیومی آجدار تولید می شود.

انواع ورق های آجدار آلومینیومی

انواع مختلف ورق های آلومینیوم آجدار، از دو نوع آلیاژ آلومینیوم ساخته می شوند. در زیر به معرفی این دو آلیاژ می پردازیم:

ورق آجدار آلومینیومی H22-3003: این ورق از آلیاژ آلومینیوم گروه 3000 ساخته می شود. این نوع ورق های آلومینیوم آجدار، دارای اصطکاک بالا، دوام بالا و درخشش زیبایی (براق و صیقلی) هستند. همچنین به دلیل انعطاف پذیری بالا، قابلیت جوشکاری مناسب و مراحل ساخت آسان از نظر اقتصادی نیز به صرفه هستند. کاربرد ورق آجدار آلومینیومی H22-3003 در دکوراسیون داخلی و کاربردهای تزئینی است.

ورق آلومینیومی آجدار T6-6061: این ورق دارای اصطکاک مناسب، مقاومت بالا در برابر خوردگی و قابلیت ماشین کاری مطلوبی است؛ اما درخشش و شکل پذیری بالای ورق آجدار آلومینیومی H22-3003 را ندارد. کاربرد این ورق برای ساخت پله های اضطراری، پله های آسانسور و کفپوش است.

انواع ورق های آلومینیومی آجدار متداول در ایران

ورق آلومینیوم آجدار در ایران معمولا به شکل سه خط و چهار خط تولید می شود. تفاوت این دو ورق آجدار، در اندازه و تعداد دانه بندی های آن ها است. اندازه دانه های ورق های آجدار، بر شکل پذیری و خواص مکانیکی آن ها تاثیر مستقیمی دارد. ورق آجدار آلومینیومی آجدار سه خط، دانه بندی نازک دارد. اما ورق آجدار آلومینیومی چهار خط دارای دانه بندی درشت است. به همین دلیل خاصیت کشسانی، انعطاف و شکل پذیری ورق چهار خط، نسبت به ورق سه خط بیشتر است. از شرکت های تولید کننده ورق آجدار آلومینیومی سه خط، می توان به شرکت پارس آلومان کار اشاره کرد. شرکت نورد آلومینیوم اراک نیز از شرکت های مطرح تولید کننده ورق های چهار خط است.

کاربردهای ورق آلومینیوم آجدار

هر کدام از اشکال ورق آلومینیوم آجدار ( بادامی یا خطی، عدسی، لوزی، الماس و...) برای کاربردهای مختلفی به کار می روند. به طور کلی ورق های آجدار آلومینیومی به دلیل مقاومت و استحکام بالا، شستشوی آسان، مقاومت در برابر خوردگی و زیبایی ظاهری، بیشترین کاربرد را در موارد زیر دارند:

• ساخت پنل های عمودی و شیب دار تزئینی، در معماری فضای باز و سرپوشیده و طراحی دکوراسیون داخلی

• ساخت پنل های کفپوش و عمودی ایستگاه ها، اتوبوس ها، کابین های قطارها و متروها

• کف سازی بیمارستان ها و کارخانه های مواد غذایی،دارویی، نانوایی، گاوداری و...

• ساخت کارخانه های کاغذ سازی، تاسیسات نفتی و گازی، کارخانه های پتروشیمی و شیمیایی

• ساخت پله برقی و آسانسور

• ساخت اتاق بار وسایل حمل و نقل سنگین

• پردازش مواد زائد هسته ای

• تولید وسایل مورد نیاز استخراج معادن

• ساخت نیروگاه های تولید برق

• ساخت قایق و کشتی سازی

• تولید لوازم جانبی مکانیکی (نقاله و...)

مزایای ورق آلومینیوم اجدار

ویژگی ها و مزایای ورق آلومینیوم آجدار باعث شده است؛ که این ورق کاربرد گسترده ای در صنایع مختلف (ماشین سازی، ساختمان سازی و...) داشته باشد. در ادامه به بیان مهم ترین مزایای این ورق می پردازیم:

• وزن سبک: به دلیل سبک بودن فلز آلومینیوم، ورق آن نیز سبک بوده و حمل و نقل و استفاده آسان تری نسبت به دیگر ورق ها دارد.

• شکل پذیری و قابلیت پرداخت بالا: انعطاف پذیری بالای فلز آلومینیوم، باعث تولید ورق های آلومینیومی در هر طرح و سایز و کاربرد فراوان آن در ساخت مقاطع پیچیده و مختلف می شود. همچنین ماشین کاری و پرداخت کاری بالای ورق های آلومینیوم را نیز در پی دارد. آلیاژهای آلومینیوم گروه 5000 و 7000 بیشترین قابلیت پرداخت را دارند.

• اتصال آسان: ورق های آلومینیومی قابلیت اتصال راحت و آسان با روش های مختلفی اعم از لحیم کاری، جوشکاری و پیچ و پرچ را دارند.

• قیمت مناسب: به دلیل پایین بودن نقطه ذوب آلومینیوم نسبت به سایر فلزات (حدود 700 درجه سانتی گراد)، انرژی و هزینه کمتری برای ساخت ورق های آلومینیوم آجدار صرف می شود. از این رو، قیمت آن نیز مناسب خواهد بود.

• مقاومت مکانیکی بالا: ورق های آلومینیومی، در برابر ضربه و تحمل وزن های سنگین مقاومت بسیار بالایی دارند.

• رسانایی الکتریکی بالا: فلز آلومینیوم رسانایی الکتریکی بالایی در بین فلزات دارد.

• مقاومت به خوردگی: آلیاژهای آلومینیوم در برابر اکسیداسیون (زنگ زدگی)،ترکیبات آلی، مواد شیمیایی و اسیدها مقاومت بالایی دارند. در نتیجه ورق های آلومینیومی گزینه بسیار مناسبی برای استفاده در محیط های مرطوب و صنعتی هستند.

• تمیز کردن و شستشوی آسان: فلز آلومینیوم بسیار راحت تمیز می شود. به همین دلیل، ورق های آلومینیومی برای کاربردهای طولانی مدت و همچنین اسفاده در محیط های بهداشتی بسیار مناسب هستند.

• ظاهر زیبا: درخشش سطح ورق های آلومینیومی و صیقلی بودن آن، باعث کاربرد گسترده این ورق در مصارف تزئینی و دکوراسیون داخلی شده است.

• عمر بالا: ورق های اجدار آلومینیومی به دلیل خواص مکانیکی خوب، معمولا بین 40 تا 70 سال عمر می کنند.

ابعاد، ضخامت و وزن ورق آجدار آلومینیومی

ورق آلومینیومی آجدار، در ابعاد و ضخامت های مختلفی و به صورت رول و ورق در بازار وجود دارد.

ضخامت: ضخامت استاندار ورق آلومینیوم آجدار، 3، 5، 6، 7، 8 و 10 میلی متر است.

ابعاد: ابعاد استاندارد ورق های آلومینیومی برجسته یا آجدار، «طول 2 متر و عرض 2 متر» و «طول 2.5 متر و عرض 2.5 متر» است. ورق ها با ابعاد مختلف، قیمت های متفاوتی نیز دارند.

وزن: وزن ورق های آلومینیومی، بر اساس ابعاد (طول و عرض) و ضخامت آن تعیین می شود.

کلام آخر

همانطور که در این مقاله خواندید؛ ورق آلومینیوم آجدار در صنایع مختلفی مورد استفاده قرار می گیرد. این محصول پرکاربرد در ابعاد، ضخامت و طرح های مختلفی توسط شرکت های نورد آلومینیوم در ایران تولید و به بازار عرضه می شوند. از مهم ترین این شرکت ها، می توان آلومینیوم اراک، پارس آلومان کار و پارس را نام برد. اگر هر گونه سوالی در رابطه با خرید و انتخاب نوع ورق آجدار آلومینیومی متناسب با نیازتان دارید، با کارشناسان ما تماس بگیرید.